The Quatermass Xperiment ***1/2

Regie: Val Guest (1955)

Vakkundig gemaakte, sfeervolle science fiction film uit de fameuze Hammer Studio's. De muziek is perfect en de film lekker effectief, ideaal dus na een lange dag IFFR. Deze film zou de opmaat blijken voor een hele rits mooie Hammer horrorfilms.

IFFR 2006

Monday

After my first, somewhat disappointing, day at the International Film Festival Rotterdam 2006 last thursday, today proved to be very satisfying.

Dusted

The compilation of experimental short films was based on the state our planet is in. This is no Koyaanisqatsi, however, but mostly video works. There were several great films here, most notably the wonderful ‘Kosmos’ by Thorsten Fleisch (which was somewhat reminiscent of Brakhage’s hand-painted films), but Ken Jacobs’s ‘Krypton is Doomed’ was the highpoint here. One of his wonderful Nervous Lantern works, very much in the same vein as the DVD ‘Salvaging Noise’ I reviewed for Beaver here:

http://www.dvdbeaver.com/film/DVDReviews19/Celestial_Subway_Lines_dvd_review.htm

Of course lots of throbbing light flashes and slowly changing light patterns, but no music this time: there was a zany ‘40ish radio play instead, which resulted in a pretty strange experience. The whole experience was even stranger because I was sitting front row, very close to the screen. With a normal narrative film it would have been almost impossible to follow what was going on, but I felt that with these kinds of visual experimentation it really added something to the overall experience, because the absorbing effect and disillusionment it produces was even greater. Unfortunately lots of people walked out on this one.

Digital Short Films by Three Filmmakers

This program, commissioned by the Jeonju Film Festival, brought together three short films by interesting Asian filmmakers. The first filmmaker was the reason I attended this screening:

Worldy Desires (Apichatpong Weerasethakul, 2005)

The three films by Apichatpong Weerasethakul (‘friends call me Joe’) are certainly among the strangest and fascinating films I’ve seen in the last two years (especially ‘Blissfully Yours’ and Tropical Malady’ of course), so expectations were high for this one. Sadly, I’m not sure if these expectations were met. Joe returned to the forest from his last film ‘Tropical Malady’ with two film crews: one before and one behind the camera. The result is certainly comparable with his other films (long static takes, very strange, almost inexplicable situations, off-screen conversations etc.), although there are differences. Most strikingly, there’s a catchy pop song that’s performed several times by some girl, with four girls dancing around her. The idea behind this escaped me, but that’s the feeling I had with this whole film: I didn’t know what Joe was trying to say. While detachment seems to be the key factor in his work, this film seems even more reserved and alienating than usual, never really opening up to me. I know, on the other hand, that Joe’s films tend to haunt you for days and it is only days after the first experience with the films that you start to understand and appreciate them. So, I don’t want to dismiss this film too easily, because it could be an interesting development in the career of what could become a major filmmaker.

Haze (Shinya Tsukamoto, 2005)

I’m not all too familiar with the films of Tsukamoto, having seen only ‘Tokyo Fist’ and ‘Gemini’. But this film most certainly finds the ‘Japanese hybrid between Lynch and Cronenberg’ working at his peak. A man wakes up and finds himself trapped in a claustrophobic space and tries to find a way out. Consisting almost exclusively of close-ups, the film really gets the claustrophobic feel right and is an almost physical experience for the viewer. Tsukamoto’s trademark combination of psychological and body horror works extremely well here and it’s the best work I’ve seen from him to date.

The Magicians (Song Il-Gon, 2005)

Never heard of this director and judging by this film I doubt I will ever hear from him again. Not necessarily a bad film, but nothing special either.

Filmmaker in Focus Stephen Dwoskin (whose work I, ironically, won’t be seeing this festival, although I’m planning on buying the newly released DVD Box – anyone here familiar with his work?) selected some of his favorite avant-garde films for this program, called ‘Freeing it Up!’ It turned out to be quite something, especially because all the works were new for me.

A Movie (Bruce Connor, 1958)

This famous found-footage film is a classic in its genre, and justifiably so. I have a special place in my heart for these kinds of films and this proved to be no exception. I had only seen Connor’s ‘Take the 5:10 to Dreamland’ before, which didn’t do much for me, but ‘A Movie’ was truly beautiful.

Sirius Remembered (Stan Brakhage, 1959)

I’ve never made it a secret that Stan Brakhage is one of my truly favorite filmmakers, so I was very excited to see this film included, especially since it’s been exactly a year since I’ve seen his work projected. It began with the characteristic handwritten title and everything turned out to be vintage Brakhage. In this film, Brakhage filmed a dead dog lying in a forest and we see the animal decomposing before our very eyes. Brakhage succeeds brilliantly in turning a morbid subject into pure poetry and art, all in his self-invented cinematic shorthand. I love his maniacally moving handheld camera and frantic editing, which together produce the effect only Brakhage could seem to achieve. Seeing this film made me realize that Brakhage may be among the finest and most distinctive editors, ever. Again I fell in love with his work.

Lune (Tonino De Bernardi, 1968)

Italian filmmaker De Bernardi was present at the screening and explained that this film is actually only a fragment of a much longer film. ‘Lune’ is something of a study of faces, with several layers of film superimposed on each other. The most striking feature of it was the fact that the frame seemed to be completely static and every kind of movement was invoked within the frame itself. The result was quite spell-binding, I must say.

6/64 Mama und Papa (Kurt Kren, 1964)

My first Kren film (I still have to pick up these two Index DVD’s). This very short film is based on an actionist happening and features several naked bodies, on which paint, flower and all kinds of things are splashed upon. The result was as ludicrous as it was fun.

Anamnesis (Frans Zwartjes, 1969)

Nothing could have prepared me for what I was to undergo with this brilliant film. Although I’m Dutch I hadn’t seen any films by Frans Zwartjes before, but boy what a film this is! Echoes from Caligari (especially in the evocation of madness and gloom) can be found throughout the film, but I’m told this film is ultimately typical of Zwartjes’s style. Superb black and white cinematography is accompanied by a phenomenal soundtrack and the result is as breathtaking as they come. Thank god there was a short intermission after this film, because I really needed some time to recover from this very remarkable film. I will definitely try to find more work by Zwartjes, because if this film is any indication of the rest of his work, I will be in heaven.

Pull my Daisy (Robert Frank, 1959)

This Jack Kerouac penned and narrated short film is a classic of the Beat Generation. While I’m certainly sympathetic towards this movement, this film left me completely cold. I don’t know what it was, but it didn’t do anything for me.

Flaming Creatures (Jack Smith, 1963)

The film I’ve been waiting for all day, this infamous sleaze fest from Jack Smith, a film I’ve wanted to see for a very long time. Well, what to say about it? It’s very hard to say anything about this utterly strange film, except that it really got under my skin. At a certain point I was wondering ‘What the hell am I watching here’?! And moreover ‘Why am I watching this?!’ I think it’s exactly this feeling that Smith tried to accomplish with this film and he certainly did accomplish that for me. The film clocks in at 45 minutes, but I watched the film like I was in a trance, not completely following everything that went on up on the screen, but endlessly fascinated nonetheless (this feeling was probably considerably aided by the fact that I’ve been watching film for almost 7 hours at this point, practically non-stop). As Adam already remarked, the print was indeed very botched: the image was pretty damaged and hazy (I barely could read the credits) and audio was pretty weak too (it was virtually impossible to hear the narration at the beginning), with several dramatic drops in volume, which was all part of the Jack Smith aesthetic. I’m very pleased to have seen this canonical underground film at long last, although I'm still wondering about it. I will reread Rosenbaum on this one tomorrow.

L’Arbre de Guernica ***

Regie: Fernando Arrabal (1975)

De anarchistische Spaanse surrealist Fernando Arrabal levert met deze film wederom een typische film af. Net als in zijn meesterwerk ‘Vive la Muerte’ staat ook in deze film de Spaanse burgeroorlog centraal, alleen dan op een iets andere wijze: de surrealistische beeldtaal is flink getemperd en deze film gaat nog veel meer volledig voor de strot, want Arrabal wil heel duidelijk dat de mensen door deze film inzien hoe gruwelijk de Spaanse burgeroorlog (en iedere oorlog wat dat betreft) wel niet is. Toch bevat deze film nog genoeg opmerkelijke situaties om de moraalridders volledig over de zeik te helpen. Niet zijn beste, wel prima verteerbaar.

The Savage Innocents ***1/2

Regie: Nicholas Ray (1959)

Tja, wat een… uhm bijzondere en opmerkelijke film. Deze film maakte Nicholas Ray zo’n beetje wat later in zijn carrière, op het moment dat hij zich steeds meer van Hollywood begon los te maken en net voordat hij volledig los begon te slaan en hij films ging maken met studenten in een commune. Dit is in mijn ogen op geen enkele wijze een meesterwerk, maar verder op iedere wijze een bijzondere en opmerkelijke film. Dat ie bij zijn release volledig genegeerd werd is logisch, maar zeker niet terecht. Ik vraag me enkel wel af of deze film interessant is voor mensen die het oeuvre van Nicholas Ray (en diens hele leven) verder niet kennen, ik denk namelijk totaal niet. Iemand die namelijk niet op de hoogte is van de ontwikkeling van diens carrière kan zich vermoedelijk maar moeilijk voorstellen dat dit dezelfde man is als de figuur die ‘Rebel Without a Cause’ maakte. Gelukkig ben ik redelijk goed op de hoogte van Ray en kon ik dus zeker de schoonheid van dit werk inzien. Waar echter sowieso niet moeilijk de schoonheid van in te zien is, is de DVD van Masters of Cinema, want deze is wederom uit de kunst. En dan heb ik het toch voornamelijk over het audiocommentaar van Bill Krohn en David Ehrenstein. Ik wist wel zo’n beetje wat ik van die twee moest verwachten en ze losten mijn verwachtingen volledig in: een perfecte combinatie van een enorme filmkennis en daarnaast ontzettend veel humor. Dat Ehrenstein met de meest briljante one-liners op de proppen kan komen wist ik al, van Krohn iets minder, maar die doet niet onder voor Ehrenstein. Dit is nu al een van de beste audiocommentaren van het jaar en enkel daarvoor alleen al de moeite waard!

Vernon, Florida ***

Regie: Errol Morris (1982)

De redelijk korte documentaire (56 min.) van Errol Morris neemt het kleine stadje Vernon en haar excentrieke bewoners onder de loep. Excentriek zijn de mensen die in deze film figureren zeker, een stelletje debielen is ook een accurate omschrijving; je zou haast gaan denken dat er geen normale ziel in dat stadje woonde, anno 1982. Toch zorgt Morris er met zijn vakkundigheid voor dat het nergens een rariteitenkabinet wordt, want de film toont respect voor de rare gebruiken en hobby’s van de Vernonianen. Toch weet ik niet zo goed wat nu het nut van deze docu is. Het is zeker een bijzondere film, maar het haalt nergens het niveau van echte Morris klassiekers als ‘The Thin Blue Line’ of ‘Gates of Heaven’, de andere twee films uit de Errol Morris box.

En la ciudad sin limites **1/2

Regie: Antonio Hernandez (2002)

Deze Spaans-Argentijnse thriller/drama is best aardig om een keer gezien te hebben. Het acteerwerk is prima en het scenario is wel aardig, maar verder ben ik het nu alweer vrijwel vergeten.

Hail the Conquering Hero ****

Regie: Preston Sturges (1944)

And yet another winner from Preston Sturges! Een uiterst typische Sturges film met zoals altijd de meest vlotte en gevatte dialogen van Hollywood. Het einde is wellicht iets te sentimenteel (het deed me enigszins aan het einde van ‘The Great Dictator’ denken), waardoor de film niet tot de absolute Sturges top behoort. Toch is dit een uiterst vermakelijke film van iemand die langzaam maar zeker tot een van mijn absolute favorieten is gaan behoren.

Last Days ***

Regie: Gus Van Sant (2005)

Gus Van Sant is altijd interessant en deze -op Kurt Cobain geïnspireerde- film is daar geen uitzondering op. Net als in zijn laatste twee films ‘Gerry’ en ‘Elephant’ hanteert Van Sant ook in deze film extreem lange takes en een observerende camera. Deze stijl is uiteraard gestoeld op Bela Tarr, iets waar Van Sant nimmer een geheim van gemaakt heeft. Helaas voert Van Sant zijn stijl minder in het extreme door dan Tarr (wat natuurlijk wel te verwachten is), waardoor het echte hypnotische effect ietwat verloren gaat. Toch beviel de observerende stijl me zeer, omdat het zo goed bij het onderwerp paste: geen sensatie, maar kille observatie. Dat hiermee de emotionele band opgeofferd wordt is een ingecalculeerde keuze en daar had ik me ook al op ingesteld. Al met al is dit niet de beste Van Sant die ik ken, maar zeker een zelfverzekerd stukje cinema dat gezien mag worden. En een portie Velvet Underground gaat er altijd wel in natuurlijk

Intimacy ***1/2

Regie: Patrice Chéreau (2001)

Deze controversiële film won ooit de Gouden Beer in Berlijn en daarom alleen al de moeite waard. Daarnaast is het een film van Patrice Chéreau dus dat zijn al twee goede redenen. En het is ook gewoon een puike film, reden nummer drie. De reden van de controverse is het feit dat de seksscènes grenzen aan het pornografische, maar ik heb daar allemaal geen problemen mee dus tot zover de controverse. Gelukkig is de film gezegend met goede en geloofwaardige performances en een sterk scenario dat allerhande interessante vragen oproept zonder er direct antwoord op te geven. Chéreau houdt er ook nog eens een zeer frisse en vlotte manier van filmen en monteren op na en heeft een goed oor voor de betere muziek (onder meer Tindersticks en die heerlijke Nick Cave cover van ‘In the Ghetto’). Of dit een verdiende Gouden Beer winnaar is weet ik niet, maar een intrigerende film vond ik het zonder meer.

Vincent & Theo ****

Regie: Robert Altman (1990)

Robert Altman maakte deze film op het moment dat hij nog steeds werkzaam was in de krochten van de filmindustrie, waar hij voor iedere film overal financiering vandaan moest schrapen (iets wat uiteraard pas weer enigszins zou veranderen met zijn kortstondige comeback met ‘The Player’ en ‘Short Cuts’). Deze film is dan ook een Frans-Nederlandse coproductie, wat ook als gevolg heeft dat de film vol zit met Nederlandse acteurs als Hans Kesting en Peter Tuinman. De film verhaalt de problematische geschiedenis van Vincent Van Gogh (Tim Roth) en diens broer Theo (Paul Rhys) en doet dat op een voor Altman typerende wijze. Het scenario van Julian Mitchell is voor Altman de perfecte manier om het verhaal van Van Gogh zonder enige vorm van sentiment in beeld te brengen. Het kloppende hart van deze film wordt gevormd door de twee opmerkelijke prestaties van Roth en Rhys die beiden hun beste beentje voor zetten. Samen met zijn (op dat moment) vaste cameraman Jean Lepine brengt Altman het geheel op zijn volstrekt unieke manier in beeld: altijd die ellenlange zooms en die gracieuze camerabewegingen, waarbij Altman vrijwel altijd een camerabeweging boven een cut stelt. Ook vrijwel iedere scène begint op Altmaniaanse wijze: een close-up van iets relatief onbelangrijks wordt gevolgd door een uitzoomende camera die vervolgens de gehele situatie in de scène aan het licht brengt. Ik heb de stijl van Altman altijd tegelijkertijd zowel afstandelijk als betrokken gevonden; dankzij zijn cynische inslag is Altman niet in staat om valse sentimenten te brengen en zijn vele zooms suggereren een afstandelijkheid. Toch heeft hij immer een sympathiek oog voor zijn karakters. In een cruciale scène in deze film verwoordt Altman deze afstandelijk-betrokken stijl opmerkelijk op visuele wijze: we zien een longshot van Vincent die in een maïsveld zit te schilderen. We zien dat hij een pistool pakt en hij begint verder het veld in te lopen, van de camera af. De camera komt niet dichterbij zoals je zou verwachten, maar beweegt zelf ook naar achter, waardoor de afstand tussen de kijker en de protagonist enkel nog groter wordt. Vincent schiet zichzelf in zijn zij, valt naar beneden en krabbelt na verloop van tijd weer op. Hij begint naar de camera toe te lopen, waarop de camera zelf ook richting Vincent beweegt. Het is deze prachtige tegenstellende manier van filmen die voor mij Altman’s unieke stijl symboliseert.

Verder bevat deze film talloze geweldige scènes, (vooral een scène in een veld vol met grote paardebloemen waarbij de camera snel van bloemt tot bloem ‘hopt’!), ook al is de film met 140 minuten wellicht iets aan de te lange kant. Aan de andere kant stelt deze lange speelduur de kijker juist weer in staat om de eeuwige strijd tussen genialiteit en gekte, tussen kunst en commercie zelf ook te voelen. Ik heb me ook geen moment verveeld. De muziek is ook al van hoog niveau en even iconoclastisch als Altman zelf: van pling-ploing avant-garde tot droevige pianomuziek, het kan allemaal. Al met al is dit niet Altman’s beste film uiteraard, maar zonder enige twijfel een film die behoort tot de bovenste regionen van het Altman universum. Het wordt denk ik eens tijd dat ik Altman definitief naar mijn absoluut favoriete cineasten promoveer, voor zover ik dat nog niet gedaan had.

The Ultimate Degenerate ****1/2

Regie: Michael Findlay (1969)

Deze film staat ook bekend als ‘The Degenerate’ en is one hell of a ride. Het begint meteen goed: we zien een redelijk aantrekkelijke blondine voor een raam staan, wetende dat er aan de overkant een of andere oude viezerik voor het raam staat te kijken. Ze voert een kleine naaktshow op, totdat er een andere vrouw binnengewandeld komt. Al snel beginnen beide vrouwen aan elkaars welgevormde rondingen te voelen. De ene vrouw begint de andere te beffen, terwijl de credits over het scherm beginnen te rollen. Er volgt een zeer slecht gemonteerd telefoongesprek waarin onze blonde exhibitioniste reageert op een advertentie uit een seksblaadje. Ze spreekt iets af met de man aan de andere kant, die Bruno blijkt te heten. Dan volgt een werkelijk fantastische scène: we zien een drukke straat ’s nachts waarbij de camera werkelijk alle kanten op vliegt en de montage volstrekt onbegrijpelijk en over the top is. De zin van deze sequentie voor de rest van het verhaal is mij nog steeds volledig onduidelijk, maar visueel aantrekkelijk is het zeker. Bruno en blondine ontmoeten elkaar vervolgens op Cony Island en ook hier kan de cameravrouw zich weer volledig uitleven met enkele juweeltjes van shots vanuit een achtbaan. Blondine en Bruno komen aan bij een huis en blondine wordt een donkere kelder ingeleid, alwaar drie naakte vrouwen een vreemde, hysterische dans uitvoeren, compleet met slagroom. De muziek is volstrekt hysterisch, evenals de montage en camerabewegingen en staan garant voor een hallucinerende ervaring, zeker in combinatie met de witte lichtflitsen. We schakelen over naar een luxueuze kamer waarin een man in een rolstoel zit te eten. De muziek is nogal ‘Psycho-achtig’ wat het geheel meteen een onheilspellende sfeer meegeeft. We komen echter niet te weten wie de man is, want we krijgen nog een heerlijke coda aan ons slagroomdansje met de drie vrouwen. Zeker op het moment dat de drie vrouwen op de grond gaan liggen naast elkaar en ze uit iedere mogelijke hoek gefilmd worden levert dat welhaast abstracte beelden op. Het eindigt toepasselijk met een heerlijke ritmische montage die Eisenstein naar de kroon steekt. De blondine wordt de kamer van de rolstoelman ingeleid en we leren dat Spencer (zoals de man blijkt te heten) een nogal gedegenereerde figuur is die zijn kicks krijgt uit het kijken naar vrouwen die hij rare acts laat opvoeren. De ‘Psycho-achtige’ muziek uit de eerdere scène is hier echter vervangen door een Henry Mancini-achtig deuntje, wat een mooi contrast oplevert met de eerdere scène. Onze blondine krijgt een soort liefdesmiddel ingespoten en krijgt spontaan zin in seks, iets waar Bruno wel voor kan zorgen. Er volgt een uitgebreide seksscène, terwijl Spencer toekijkt.

Als Bruno klaar is, wordt onze blondine een kamer binnengeleid, alwaar een naakte dame met iets te grote wimpers op een stoel een krant zit te lezen, terwijl ze ook nog eens aan een grote sigaar lurkt. Blondine wil zich voorstellen, maar wordt volkomen genegeerd en besluit een frisse douche te gaan nemen. Als ze onder de douche staat (met een handdoek op haar hoofd… om te voorkomen dat haar haar nat wordt?) vraagt een off-screen stem haar of ze zich na het douchen niet wil afdrogen, maar nat in de deuropening wil gaan staan. Ze gehoorzaamt uiteraard gedwee en gaat al druipend in de deuropening staan, waar ze opmerkt dat het kranten- en sigarengrietje inmiddels op bed is gaan liggen. Het grietje raakt zichtbaar opgewonden en begint zichzelf sensueel te strelen en zelfs ietwat onder de dekens te masturberen. Blondine eindigt de scène met de opmerking dat zij juist ontzettend opgewonden raakt van droge grietjes en werpt haar natte lichaam op de sigarentrut. De rest van de film is volgepropt met bijzondere scènes waarin creatieve dingen gedaan worden met sigaren, slagroom, klokken en maïskolven.

Het wordt een beetje problematisch als rolstoel Spencer iets minder stabiel blijkt te zijn op geestelijk gebied dan aanvankelijk verwacht. Bruno houdt een mooie uitwijding over een incident waarbij Spencer een grietje vastgebonden had. Wat begon als onschuldig spelletje om foto’s te maken van een grietje in pijn, ontaard in minder onschuldige zaken als Spencer de tieten van het grietje met een wasknijper begint te bewerken. Als hij dan vervolgens ook nog een soort van elektronisch apparaat bij het grietje vaginaal naar binnen duwt en de voltage behoorlijk opvoert, blijkt het grietje hier niet tegen bestand en sterft. Tevens leren we dat Spencer ook nogal masochistische neigingen heeft en dat Bruno hem uit de weg wil hebben.

Het wordt pas echt bizar als de blondine wederom iets ingespoten krijgt door Spencer, want dan krijgen we een heerlijke droomsequentie voorgeschoteld. Het begint met een volstrekt abstract stukje wat nog het meest lijkt op een vliegtuiglandingsbaan die ‘s nachts gefilmd is. Kaarsen en schedels figuren prominent op dit moment. Spencer wordt getoond zittend aan zijn lange tafel met overal onheilspellende kaarsen. De krankzinnige muziek wordt gespeeld door loodzwaar kerkorgel, wat het geheel ook al een macabere sfeer meegeeft. In een onbegrijpelijke montage waarin plaats en tijd volstrekt onduidelijk zijn, zien we Bruno seks hebben met de verschillende grietjes uit de film. Plotseling heeft Bruno echter een gasmasker op en begint hij de grietjes te folteren en uiteindelijk te vermoorden. Dan is er een briljant point-of-view shot, waarbij het totaal onduidelijk is wiens POV dat is, maar de persoon rent door het huis heen (prachtig, zwaar onderbelicht), even naar buiten, weer terug het huis in, begeleid door de meest krankzinnige en uitbundige muziek die ik in tijden gehoord heb. Na een schijnbare eeuwigheid van zinloos wandelen zien we dat de persoon van het POV shot een grote vleesvork in de handen heeft, iets wat goed van pas komt als we ineens Spencer in een kamer zien zitten. De vleesvork verdwijnt in Spencer en het beeld wordt zwart. De muziek sterft weg en Bruno belt een andere kerel op, wat zijn homovriend blijkt te zijn en vertelt hem dat het plannetje geslaagd is: hij heeft alle meiden uit de weg geruimd, heeft ervoor gezorgd dat onze blondine onder invloed van het mysterieuze ingespoten middel Spencer om zeep geholpen heeft en heeft ervoor gezorgd dat onze blondine de schuld krijgt van alle andere moorden. Bruno heeft het rijk nu dus letterlijk alleen. We zien nog een vreemd shot van een soort van een schoorsteenmantel met kaarsen en schedels en dan de melding ‘The End’.

71 minuten lang. Is er niets fout aan deze C-film? Tuurlijk wel. Het acteerwerk is typisch zeer zwak, de dialogen tenenkrommend en de productiewaarden zwaar onder nul. Ook de lipsynchronisatie lijkt werkelijk nergens naar. Maar verder is dit een van de meest intrigerende films die ik in tijden gezien heb. Aanrader van jewelste!

Ginger Snaps ***1/2

Regie: John Fawcett (2000)

Iedere jonge tienermeid ziet zich op een gegeven moment voor problemen gesteld als haar lichaam begint te veranderen. ‘Ginger Snaps’ neemt die gegeven en voert het nog een paar stappen verder, met als resultaat een zeer fris en vermakelijk filmpje. Het is vooral de combinatie van horror en coming of age drama dat mij wel aansprak, evenals het feit dat de film op metaforisch vlak veelzeggend was. Het geheel was bij vlagen ook nog eens mooi gefilmd en bevatte ook nog eens wat spannende scènes. Wellicht geen meesterwerk, maar zeker een mooi en kunstzinnig horrorfilmpje. De muziek vond ik ook vrij sterk.

Lyrisch Nitraat ****

Regie: Peter Delpeut (1990)

Deze found-footage film van Peter Delpeut bestaat volledig uit Nederlandse films die ooit eens ergens op een zolder in Amsterdam gevonden zijn. Delpeut heeft deze volstrekt obscure filmpjes achter elkaar gemonteerd, er wat operamuziek onder gezet en het resultaat is uiterst fascinerend. Er is geen verhaal, geen groot plan, enkel wat korte fragmenten van films uit de periode 1905-1920 welke niets met elkaar te maken hebben, maar die samen een indrukwekkend, poëtisch geheel vormen. Zo is er bijvoorbeeld een mooi stukje waarin twee mannen half dood aan land aanspoelen. ‘Oh nee, gaat niet dood. Zy naaderen’, leest de tussentitel, maar toch sterven beide mannen. De verder volledig non-diegetische operamuziek geeft dit korte tafereel een emotionele lading die uniek is vanwege de ontzettend korte duur van het fragment. Verder valt vooral de serene rust en de nostalgische aard van ‘Lyrisch nitraat’ op, want je zit gewoon naar het ontstaan van de cinema te kijken, alleen dan op een wat alternatieve wijze. Naar het einde toe gebruikt Delpeut ook nog eens films waarvan het nitraat al spontaan is begonnen te ontbranden, wat prachtige resultaten oplevert a la Bill Morrison’s ‘Decasia’, want een ieder die die film gezien heeft weet hoe mooi wegrottende film kan zijn. Ik ga hier maar eens snel een DVDBeaver recensie voor schrijven, want deze release verdient meer aandacht dan dat ie momenteel krijgt.

Brakhage ***

Regie: Jim Shedden (1999)

Deze documentaire over Stan Brakhage is een vrij aardig toestandje. Niet dat ik er persoonlijk veel van opgestoken heb, maar mensen die geen moer van Brakhage begrijpen kunnen wellicht door deze film de nodige context scheppen. Of niet, want Brakhage blijft uiteindelijk volledig onbegrijpelijk, dat is juist zijn grote kracht. Ik heb toch veel plezier beleefd aan deze docu, omdat ik de meeste geïnterviewden kende en omdat ik ook zeer goed thuis ben in de figuren die genoemd worden in de film. De soundtrack is lekkere pling-ploing muziek zoals het bedoeld is, maar het mooiste aan deze film is uiteraard de vele clips van Brakhage’s films, waarvan er velen nog nooit op DVD verschenen zijn. Het zijn uiteraard helaas niet de complete films, maar het was mooi om weer eens wat ‘nieuw’ Brakhage materiaal te zien. Al met al is deze docu de perfecte metgezel van de Criterion DVD. Ik moet wel zeggen dat ik na het kijken van deze film ook weer enigszins droevig was, omdat ik weer besefte hoe weinig Brakhage materiaal er verkrijgbaar is op DVD. Een schande, een schande…

Isle of the Dead **1/2

Regie: Mark Robson (1945)

Boris Karloff speelt een Griekse generaal die op een eiland komt waar de pest heerst. Er lijkt echter ook nog iets anders rond te huizen, namelijk een boze geest, de Vorvoloka. Dit is niet de beste Val Lewton film die er is, maar zeker een prima genietbaar filmpje met alle karakteristieke Lewton kenmerken.

Altered States ****

Regie: Ken Russell (1980)

Dit was mijn eerste kennismaking met Ken Russell en het was een zeer positieve ontmoeting. William Hurt speelt in zijn doorbraakrol een geleerde die allerlei geestverruimende experimenten op zichzelf toepast met alle gevolgen van dien. De film bevat enkele heerlijke, lang uitgesponnen, geestverruimende scènes, waarbij Russell zich volledig kan uitleven in experimentele montage en psychedelische mise-en-scène. Het resultaat lijkt een beetje alsof Fellini en Cronenberg samen een film aan het maken zijn onder invloed van LSD, met ook nog een vleugje ‘2001: a Space Odyssey’. Hier en daar zijn de special effects ietwat gedateerd, maar dat kan de pret niet drukken, want dit is een behoorlijk indrukwekkende cult/horror/science fiction film. De heerlijk dissonante muziek ging er bij mij in als de spreekwoordelijke koek en maakte het geheel nog wat freakier. De tweede helft van de film is wat conventioneler, maar zeker niet minder effectief met enkele goede doses spanning en sensatie. Dat het einde ietwat aan de magere kant is, kan ook al niet mijn enthousiasme temperen. Wat mij betreft is dit namelijk een waar genremeesterwerkje en ik ben nu nog meer benieuwd naar Russell’s ‘The Devils’.

A Letter to Three Wives ****1/2

Regie: Joseph L. Mankiewicz (1949)

Na het heerlijke ‘The Ghost and Mrs. Muir’ is dit mijn eerste kennismaking met een echte Mankiewicz klassieker. Wat een verdomd mooie film, vol met herkenbare situaties en memorabele karakters. Mankiewicz kreeg Oscars voor zowel zijn regie als zijn scenario en het scenario scoort ook op alle punten met zijn trefzekere typeringen en heerlijke dialogen. Visueel gezien vond ik deze film wat minder interessant dan zijn voorganger, maar inhoudelijk maakt deze film dat meer dan goed, terwijl Mankiewicz met zijn regie ook het beste uit zijn acteurs weet te halen. Vooral de scène waarin Kirk Douglas het bespottelijke radiovrouwtje de wacht aanzegt zal ik nimmer vergeten, al was het enkel omdat ik mezelf er nogal in herkende. Nu maar snel ‘All about Eve’ kijken!

Le Journal d'une Femme de Chambre ***

Regie: Luis Buñuel (1964)

Ik vind Buñuel’s late, Franse periode toch veruit zijn beste periode (al zijn alle drie zijn periodes uitermate interessant uiteraard) en deze film past daar dus in. Hij haalt echter nergens het niveau van zijn echte meesterwerken. Grappig genoeg is er verdomde weinig mis met deze film, het is alleen dat de situaties en de grappen niet het niveau halen van andere Buñuel films. Wat wel zeer opvallend is, is het feit dat deze film filmtechnisch ontzettend goed in elkaar steekt, met glasheldere cinematografie, iets wat in de Buñuel canon nogal een rariteit is (ik blijf de omschrijving van Sarris briljant vinden, die Buñuel ‘the mystery of a style without a style’ noemde). De film is allemaal ultiem Buñuel met als hoofdthema de dwaasheid van de mens en dierlijke, seksuele instincten en alleen daarom al zou ik graag nog eens de Renoir film van dezelfde titel zien om de verschillen eens te bekijken. Zoals het staat is dit geen klassieke Buñuel wellicht, maar meer dan het kijken waard.

Alice in Acidland **

Regie: John Donne (1968)

Alice is een keurig schoolmeisje, tot het moment dat haar vermaledijde vriendin Frieda haar introduceert in een wereld van wiet, Sapfische liefde en vrije liefde feestjes. De keurige Alice verandert in een waar wild seksbeest. De zaken worden nog een tikkeltje erger als Alice besluit om aan de LSD te gaan, in de volksmond natuurlijk ook wel acid genoemd. De zwart-wit kleuren van de film maken plaats voor psychedelische kleuren als Alice haar eerste acidtrip doormaakt, iets waar de kijker vrolijk getuige van is: de mise-en-scène wordt lekker abstract en er worden wat experimentele techniekjes uit de kast getrokken om Alice’s trip naar de nederwereld van haar onderbewuste zo psychedelisch mogelijk te maken. Grote tieten verschijnen in beeld, wat lekkere nymfomanen, een grietje dat een opengesperde mond inspringt etc. etc. De film eindigt ook nog eens met een heerlijk belerende boodschap (drugs zijn slecht voor je!) en dan is het feest alweer voorbij. Dan heb je 54 minuten naar de grootste kolder zitten kijken (zonder ook maar een dialoog, enkel wat voice-overs) die ook nog eens heerlijk een product van zijn tijd is en juist daarom wel zo vermakelijk.

Saw II **1/2

Regie: Darren Lynn Bousman (2005)

De hele hype rondom 'Saw' heb ik nooit zo begrepen. Het was een vermakelijke film, maar niet meer dan dat. Maar toch ga je het vervolg dan weer kijken, al is het maar omdat een hele horde mensen al naar mijn mening over deze film gevraagd heeft en ik ze niet van repliek kon dienen. Ik kan me volledig aansluiten bij de woorden van kinky queen, die iets zei in de trant van: typisch horrorvervolg dat netjes de regels van het genre volgt: meer bloed, meer doden etc. Dat is inderdaad exact datgeen wat 'Saw II' biedt. De verrassing is er natuurlijk af, maar dat weet je van tevoren. Die nare, irritante videoclip stijl uit het eerste deel is ook hier weer aanwezig, helaas, want ik kan er maar weinig waardering voor opbrengen. Verder kan ik echter niet zeggen dat ik me verveeld of gestoord heb aan zaken. Of het een goede film is zou ik niet eens willen zeggen (vermoedelijk niet), maar als genrewerkje vond ik het nog vrij vermakelijk. Ik ben het nu allemaal allang weer vergeten, maar ik heb wel eens 1,5 uur vervelender doorgebracht. Het is een film.

Jarhead ***

Regie: Sam Mendes (2005)

Mijn verwachtingen waren vrij hoog gespannen en werden helaas maar deels ingelost. 'Jarhead' is zeker een prima film, maar de lovende woorden van bv. spielberg_rules over deze film kan ik niet geheel begrijpen. Gedurende de gehele film bleef mij de vraag door het hoofd spoken: 'waarom'? Waarom moest deze film gemaakt worden, wat wil men hier zeggen met deze film? Ik heb er nog steeds geen antwoord op eerlijk gezegd. Dat neemt niet weg dat ik me geen seconde verveeld heb. Een groot deel hiervan is uiteraard terug te voeren op de drie hoofdrolspelers: de immer betrouwbare Peter Sarsgaard, de geweldige Jamie Foxx en uiteraard mijn grote favoriet Jake Gyllenhaal (al moet ik zeggen dat Jake zonder haar gewoon... uhm... anders is). Er zitten enkele behoorlijk sterke scenes in de film (de Apocalypse Now screening werd helaas niet goed genoeg uitgediept naar mijn mening, want dit was de sterkste scene in de film en een thematische laag die helaas niet verder uitgediept wordt), evenals enkele mooie shots. Het gebruik van de muziek vond ik echter nogal overdadig. Ik heb niets tegen gebruik van muziek (integendeel en iedere keuze voor Tom Waits kan bij mij op veel waardering rekenen), maar het werd zo vaak en willekeurig gebruikt dat het effect aanzienlijk verminderd werd. Een gematigd gebruik zou mijns inziens vele malen sterker en ondersteunender zijn geweest. spielberg_rules noemde Mendes een nieuwe held. Ik heb werkelijk nergens een dergelijk gevoel gehad, want nergens in deze film had ik dat onbeschrijflijke, speciale gevoel dat echte meesterwerken van echt briljante cineasten kunnen opleveren. De film bereikte nergens momentum. Al met al zeker een film die je gezien mag hebben, maar meer dan een solide film kan ik er echt niet van maken.

My Brother’s Wife ***1/2

Regie: Doris Wishman (1966)

Het begint al meteen goed: we zien een man over straat lopen, de camera volgt de man mee. Dan zien we een shot van de stoep en vervolgens komen de benen van de man het shot ingewandeld en volgt de camera slechts de benen van de man gedurende de rest van zijn wandeling. Welkom in een Doris Wishman film, want als er iemand zo gefixeerd benen gefilmd heeft dan is het Doris wel. Over auteurisme gesproken: in weinig films kun je na vijf shots al duidelijk zien wie de regisseur is! De man loopt een poolcafé in en begint te vechten met een andere vent, allemaal op typerende Doris wijze in beeld gebracht, met een camera die op en neer wiebelt en schokt. De dialogen zijn bij Doris zeer vaak hopeloos out-of-synch, maar in deze scène maakt ze het wel heel bont, want de dialoog komt in dit stukje film wel heel duidelijk rechtstreeks uit de studio en niet uit de personen op het scherm. Dit is uiteraard gedurende de gehele film het geval, want dialogen zijn bij Doris altijd een feest. Ook hier weer wordt 80% van alle dialoog off-screen gesproken en de film zit weer stampensvol met surrealistische, innerlijke voice-over monologen. Ook krijgen allerlei verder volledig oninteressante objecten een prominente plaats in de film, want Doris maakt er weer een hobby van om asbakken, spiegels, planten, beeldjes en Joost mag allemaal weten wat meer prominent in beeld te brengen, zonder dat ze ook maar een directe relatie met het verhaal hebben. Drie scènes wil ik er uit lichten, want deze vormen het kloppende hart van deze Wishman film: een briljante schaduwconversatie op de muur, een fenomenaal, vreemd gefilmde lesboscène (waarbij de directe connectie met het verhaal mij onduidelijk is) en een fabuleuze scène in een park; de twee hoofdpersonen voeren een conversatie op een bankje in het park, maar de camera is daar totaal niet in geïnteresseerd. In plaats daarvan volgt de camera een duif die wat rondscharrelt, eenden die in de vijver dobberen, de bomen en struiken van het park…. eigenlijk alles behalve de twee hoofdpersonen. De montage is iets minder abstract dan in latere films van Doris, maar bevat nog voldoende vreemde cuts om ondergetekende te kunnen bekoren. Al met al is dit een film die het net niet haalt bij de echte Doris Wishman klassiekers (voornamelijk doordat het verhaal wat gewoontjes is: het gaat hier slechts om een ordinaire driehoeksrelatie), maar absoluut een film in de bovencategorie en een film waarin Doris’s kenmerkende stijl al heel duidelijk zichtbaar is. Ik zal de naam nog een keer noemen: Doris Wishman.

The Ghost and Mrs. Muir ****

Regie: Joseph L. Mankiewicz (1947)

Deze film is mijn eerste kennismaking met het oeuvre van Joseph L. Mankiewicz (broer Hermann schreef het scenario van Citizen Kane). Al direct vanaf het prachtige dollyshot aan het begin van de film werd ik een beetje verliefd op deze film, al was het maar omdat het me sterk deed denken aan de onsterfelijke Max Ophüls. Dit gevoel werd gelukkig ook in de rest van de film kracht bijgezet, met vele mooie shotcomposities en die heerlijke, majestueuze kraanshots; het is weinig verrassend dat de cinematografie een Oscarnominatie kreeg. Maar toch zijn het de twee acteurs en het mooie scenario die deze film echt dragen. Gene Tierney en Rex Harrison vormen samen een heerlijk koppel, die met hun performances een grote menselijkheid en warmte naar het scherm weten te brengen. Het scenario is ontzettend vergezocht (Rex Harrison is een geest die de weduwe Tierney verleidt), maar schaamteloos romantisch en ontzettend hartverwarmend. Het geheel wordt op indrukwekkende wijze omlijst door de immer geweldige Bernard Hermann. ‘The Ghost and Mrs. Muir’ is misschien geen meesterwerk, maar zonder twijfel een heerlijk, escapistisch Hollywood werk in de meest Klassieke zin van het woord, een mooie, nostalgische film die me zeker nieuwsgierig heeft gemaakt naar het andere werk van Mankiewicz, iets waar ik maar snel aan ga beginnen.

Messiah of Evil ***

Regie: Willard Huyck (1973)

Wow. Ik zou een heel verhaal kunnen schrijven over deze bijzondere ervaring. In plaats daarvan plaats ik hier wel de mailingpost die mij überhaupt deze film heeft doen kijken, want deze persoon heeft het beter verwoord dan ik ooit zou kunnen. Ik ben het met ieder woord eens.

Quote:
"OMG! I just saw this movie and loved it! Very artsy fartsy horror flick from 1973. Sometimes called DEAD PEOPLE. Starts with a prologue featuring two characters you never see again (that I could determine). Then we get three different voiceovers from three different time periods. A woman drives to visit her artist father whose increasingly bizarre letters have recently stopped. She pulls into a gas station where she finds the attendant firing off a gun into the adjacent forest/darkness. This latter action doesn't seem to phase the heroine that much. And thus, for a looong time, the shots tend to collapse in on themselves. Images fire off in a dream-like irreducibility, e.g. a wacky, unmotivated shot of two Mobil signs in an arty, zig-zag composition. Character motivation is shady. A creepy albino (are there any other kind in cinema?) rolls up in a pickup truck. The attendant sees dead bodies in the back but proceeds to ask if the albino wants stamps. The heroine makes it to her father's pad. Turns out dad is a Robert Longo-ish artist who has populated the walls with all sorts of trompe l'oeil imagery. These will repeatedly figure in more arty compositions with the "real" actors: characters look as if they're part of a jury or just stepping off an escalator. She hooks up with a swingin trio (one guy, two gals). The guy's looking for dad too. He shares with the heroine a sort of upper class somnambulism - stilted, overly careful speech and movement a la MARIENBAD. The two swinger chicks are more crass - they burp and laugh at dad's art. One splits and runs into the truck driving albino. He gives her a lift (dead bodies now propped up in the back), plays Wagner (which he pronounces like Mr. Natalie Wood's last name), and eats a rat (avec crunching sounds too). She wisely walks the rest of the way only to meet her end in a deserted supermarket...deserted save for raw meat eating townsfolk. Eventually we learn that the entire town has become zombies. They get swinger chick #2 too in a very creepy scene at a movie theatre. KISS TOMORROW GOODBYE is on the marquee. But the real Sammy Davis Jr. Western GONE WITH THE WEST is playing (which is odd because IMDb lists it at 1975 whereas MESSIAH is 1973). Dad shows up too. Immediately after triggering a flashback (from 100 years ago!), he flays red paint onto the walls and douses his face in blue making for ever more arty (Antonioni-esque?) compositions. Soon it looks like he's staging an Otto Muehl happening. A masterpiece? No. But winningly godforsaken. And made by the folks who brought us AMERICAN GRAFFITI and, um, HOWARD THE DUCK (which I should probably take in now). And the cast! Joy Bang (swinger chick #2) brings sssssssteam heat as does the stunning Anitra Ford. Royal Dano (!) is dad. Elisha Cook Jr. (!!) as a wino is first scary then lovable. And best of all is the great Michael Greer in a rare heterosexual role (well, nominally het). How the hell do movies like this get made? Godforsaken. That's the best word I can come up with for most of these flicks. Godforsaken."

Force of Evil ***1/2

Regie: Abraham Polonsky (1948)

Dit is niet direct een film noir die ik gekeken zou hebben als het niet voor de studie gemoeten had en daarom ben ik blij dat dit wel moest. Want dit is gewoon een solide noir. Zeker niet de beste die ik gezien heb, maar voldoende van de noir kenmerken om te overtuigen. John Garfield deed mij om de een of andere reden meermalen denken aan Gene Kelly en dat vond ik persoonlijk wel een compliment. Daarnaast bevat de film enkele mooie shots en vooral de montage in de scène aan het begin van de film waarin de politie de inval doet vond ik zeer sterk; ik moet hard nadenken om een andere film uit deze tijd te vinden die een vergelijkbare heftige montage kent. Ook op psychologisch vlak is deze film een topper en het buit de morele situaties waar veel noir films zich mee bezighouden goed uit, zeker in de relatie tussen de twee broers. Niet de beste film noir dus, maar voor liefhebbers niet te versmaden.

Le Samouraï ****1/2

Regie: Jean-Pierre Melville (1967)

Na lang aandringen van vele mensen heb ik deze film toch maar eens in de speler gedaan (uiteraard wilde ik hem zelf ook al een poos zien). Het begin was wonderschoon: het statische openingsshot met de filmcredits, vervolgens trekt onze Alain Delon zijn jas aan, hoed op en hij gaat naar buiten naar een regenachtige straat. Er begint een ietwat lullig orgelmuziekje te spelen en op dat moment voelde ik de rillingen over mijn rug lopen. Soms heb je direct een connectie met een film en is het liefde op het eerste gezicht. Helaas bleef het een beetje bij een kalverliefde en werd mijn relatie niet uitgebouwd tot een vaste relatie. Ik ging niet door naar ‘second base’ zoals ze in Seinfeld zouden zeggen. Begrijp me niet verkeerd: dit is een zeer sterke film, ik kon (en wilde) er weinig verkeerd aan ontdekken. Maar misschien lag mijn verwachting gewoon te hoog. Er is veel goed aan deze film: Alain Delon voorop natuurlijk. De man acteert eigenlijk niet, hij is er gewoon (een beetje zoals Bill Murray in zijn laatste films), met die prachtige blauwe waterlanders en dat lichtelijk vrouwelijke gezicht is hij fotogeniek als geen ander. En zonder te acteren weet hij toch de overtuigen als koelbloedige huurmoordenaar, een prestatie op zich. Het eenzijdige kleurenpatroon mij zeer sterk denken aan Tati’s meesterwerk ‘Playtime’ (ook een Franse film uit 1967), met de nadruk op de kleuren blauw, grijs en zwart. Verder is de mengeling van verschillende genres uiteraard een in het oog springend aspect, want de Amerikaanse film noir wordt vrolijk vermengd met de Japanse samoerai film, terwijl alles typisch Frans blijft. Een 10 zou ik deze film nooit geven, want dit is een schoolvoorbeeld van een hele interessante, goede film, zonder dat het ook maar ergens naar de hoogten van een compleet meesterwerk stijgt. Vergeet niettemin Jim Jarmusch met zijn ‘Ghost Dog’ (een film die ik al niet zo sterk vond, maar na het zien van deze film nog minder interessant vind) en ga voor the real deal: Le Samuraï

The Earth vs. The Flying Saucers ***1/2

Regie: Fred. F. Sears & Ray Harryhausen (1956)

Deze cultklassieker is mijn tweede ontdekking van de fantastische wereld van special effects tovenaar Ray Harryhausen en het is zonder meer de beste Harryhausen film die ik tot nu toe gezien heb. Het verhaal is simpel: aliens komen naar de aarde met goede bedoelingen, worden echter onvriendelijk onthaald en er ontstaat een oorlog tussen de buitenaardsen en de aardlingen. De speciale effecten van Harryhausen variëren van knullig tot erg goed (of, wanneer in zijn tijd geplaatst, subliem). Wat me vooral opviel was de hoeveelheid special effects, want deze is opmerkelijk hoog voor een film uit deze periode; ik ken geen andere film uit deze tijd waarin er zoveel ontploft of kapot gaat. Dat deze film model heeft gestaan voor latere films als ‘Independence Day’ is niet geheel moeilijk te zien, want de parallellen zijn legio. Verder is dit gewoon een heerlijk vermakelijk popcornspektakel, met die typische, nostalgische jaren ’50 sfeer. Heerlijk.

Berlin, die Symphonie der Großstadt ****

Regie: Walter Ruttmann (1927)

Mijn leven is niet meer hetzelfde geweest sinds ik Dziga Vertov’s meesterlijke ‘Chelovek S Kinoapparatom’ (AKA ‘Man With a Movie Camera’) gezien heb. Zelden heeft een film zo’n impact op me gemaakt (ik hallucineerde zelfs van een wit konijntje dat gewoon een witte plastic tas bleek te zijn) en daarom is het eigenlijk wat verwonderlijk dat ik nu pas de film gezien heb waardoor Vertov zich hevig liet inspireren voor zijn film (ook al liet Ruttmann zich op zijn beurt hevig inspireren door Vertov’s vroege werken). Het idee is eigenlijk afkomstig van de beroemde scenarist Carl Mayer (onder meer ‘Das Kabinett des Doktor Caligari’ en ‘Der Letzte Mann’) die zich een symfonie van beelden voorstelde, als een puur visuele ervaring. De briljante cameraman Karl Freund (DoP van talloze Weimar klassiekers waaronder ‘Metropolis’, ‘Der Letzte Mann’ en ‘Mikael’) verzamelde drie cameramensen en trok Berlijn in om daar het dagelijkse leven te filmen. Walther Ruttmann monteerde de uren materiaal die uiteindelijk geschoten waren tot een geheel van een uur, verdeeld in vijf aktes, gelijke een symfonie dus. Het gevolg? Een nieuw genre was geboren: de stadssymfonie, een genre waarin een dag in het dagelijkse leven van een grote stad wordt geportretteerd en waarvan ‘Man With a Movie Camera’ waarschijnlijk het bekendste voorbeeld is. Is ‘Berlin, die Symphonie der Großstadt’ net zo goed als ‘Movie Camera’? Nee, in mijn ogen niet. Maar dat zegt meer over ‘Movie Camera’ dan over deze film, want dit is zeker een parel van een film. Bevat het een verhaal? Natuurlijk niet! Rot op met je verhaal! Film is een visuele kunstvorm en dus is er helemaal geen verhaal nodig. Muziek heeft immers ook lang niet altijd een verhaal. En een visuele ervaring levert deze film zonder meer, al direct vanaf de abstracte opening, helemaal tot aan het mooie einde. De film is vele malen minder radicaal dan ‘Movie Camera’, maar bevat talloze zeer vernieuwende shots en technieken, welke Vertov duidelijk allemaal in zijn eigen film geïncorporeerd heeft later. Vooral de shots vanuit de achtbaan en die prachtige ‘vliegende’ shots, gefilmd vanuit -vermoedelijk- een draaimolen zijn om van te smullen. Voeg daar een mooie symfonische soundtrack aan toe en je hebt niet alleen een intrigerend portret van het Berlijn van 1927, maar ook nog eens een mooie visuele kunstervaring. Alleen al vanwege de historische importantie is deze film (zeker voor avant-garde liefhebbers) niet te missen. Dat de kwaliteit van de DVD wat tegenvalt is jammer (hoewel de beeldkwaliteit zeker acceptabel is), maar het bevat wel Ruttmann’s korte abstracte film uit 1922 ‘Opus I’.

Opus I (1922)

Ha, een film met bewegende blokjes! Het was weer lang geleden… En het was weer mooi, dit 10 minuten durende cinema pûr werkje.

Unfaithfully Yours *****

Regie: Preston Sturges (1948)

Dit is alweer (of pas?) mijn vijfde Preston Sturges film en het evenzoveelste meesterwerk op rij. Rex Harrison is werkelijk perfect als de verwaande dirigent die vermoedens heeft dat zijn vrouw vreemd gaat en zich verliest in dagdromen. Uiteraard komen de typische Sturges dialogen in deze film voor (de meest gevatte en vlotte dialogen in compleet Klassiek Hollywood), hoewel ze in deze film iets minder voorkomen dan in andere films. Deze gehele film voelde sowieso wat serieuzer en minder grappig aan dan voorgaande Sturges films, maar dit is zeker geen klacht. Zijn hele oeuvre wordt gekenmerkt door een boeiende mix van komedie en drama, maar in deze film neemt het drama veel meer de overhand dan gebruikelijk, hoewel de film altijd spitsvondig en geestig blijft. Waar zijn eerste films omschreven zouden kunnen worden als dramatische komedies, daar zou ik ‘Unfaithfully Yours’ willen omschrijven als een komisch drama. Nieuw voor Sturges was in ieder geval de slapstick elementen, welke in bepaalde scènes met groot succes gebruikt worden. Ik heb in ieder geval weer genoten van iedere seconde, maar ik heb dan ook nog nooit een Sturges film gezien die ik niet leuk vond, want deze man is in mijn ogen de grootste komedie regisseur/scenarist van de jaren ’40 (ja, zelfs nog beter dan Ernst Lubitsch, hoewel… die is ook zo geweldig ). ‘Unfaithfully Yours’ komt met stip op nummer twee van mijn Preston Sturges Top 3.

9 Songs ****

Regie: Michael Winterbottom (2005)

Michael Winterbottom werd ooit door Sight & Sound omschreven als de eerste volbloed Britse auteur sinds Nicolas Roeg (daarbij Peter Greenaway schaamteloos vergetend, maar dit terzijde). Als er een ding kenmerkend is aan het oeuvre van Winterbottom is het zijn onvoorspelbaarheid, want de man springt naar hartelust van genre naar genre en van stijl naar stijl. Met ‘9 Songs’ wist hij de seksueel meest expliciete Britse film tot op heden af te leveren (althans op mainstream gebied uiteraard), waardoor de film direct goed was voor flink wat controverse, al was het maar omdat het een heuse fellatio en cumshot toont (enkel een close-up van een penetratie blijft achterwege). Nu is, getuige Tsai Ming-Liang’s indrukwekkende ‘The Wayward Cloud’, er sowieso een trend zichtbaar naar seksueel expliciete films, een trend die ik als fervent pornoliefhebber alleen maar kan aanmoedigen. ‘9 Songs’ bevat vrijwel uitsluitend drie soorten scènes: seksscènes, huiselijke scènes tussen de twee hoofdpersonen en opnamen van concerten die de twee bezoeken (onder meer Primal Scream, Franz Ferdinand, Elbow, Black Rebel Motorcycle Club en Michael Nyman). Met deze bewuste structuur is de film feitelijk een soort van essayfilm geworden, een eerlijke studie naar seksualiteit en relatiethematiek. De film is prachtig geschoten op digitale video en bevat enkele juweeltjes van seksscènes, zowel op seksueel gebied gezien als op puur filmtechnisch (Goldfrapp heeft nog nooit zo mooi geklonken!). De film duurt slechts 66 minuten, maar meer heeft Winterbottom niet nodig om een film te maken die overtuigd op zowel filmisch, seksueel als emotioneel gebied. De film is rauw en poëtisch tegelijk en ontstijgt glorieus het niveau van baanbrekend experiment of shocking movie. Het gat tussen de kunstfilm en porno lijkt kleiner en kleiner te worden en dat vind ik een zeer positieve ontwikkeling. Hulde voor Michael Winterbottom en ‘9 Songs’.

The Beast from 20.000 Fathoms ***1/2

Regie: Eugene Lourié & Ray Harryhausen (1953)

Ik had nog nooit in mijn leven een film gezien van special effects goeroe Ray Harryhausen (vaak genoemd als een special effects auteur), dus daar moest maar eens verandering in komen. En waar beter te beginnen dan bij de eerste film waarvoor Harryhausen volledige artistieke controle had over zijn speciale effecten? Daarnaast was ‘Beast from 20.000 Fathoms’ ook de eerste film in een lange reeks films waarin atoomtijdperk monsters opgevoerd worden en dus alleen al om historische reden meer dan de moeite waard. Gelukkig is ook de film zelf meer dan de moeite waard. Het is absoluut geen meesterwerk, maar zeer zeker een hoogst vermakelijk en sympathiek filmpje. Wat te zeggen over de special effects? Tja, als je ze vergelijkt met huidige computergegenereerde beelden dan lijkt het nergens naar. Maar het is een kwestie van de cult antenna’s uitschuiven en genieten maar. Als je de special effects in hun tijd plaatst en rekening houdt met de omstandigheden waaronder Harryhausen werken moest, dan vond ik ze zelfs ineens behoorlijk goed worden. Tijdens het stuk waar het prehistorische monster New York bestormt, verkeerde ik zelfs in een verhoogde staat van opgewondenheid, louter door de wijze waarop de maquettes, miniaturen en vooral stop-motion animatie gecombineerd werden met live-action beelden, allemaal op een zeer vernuftige wijze. Je kunt zeer gemakkelijk lachen om dit soort films, maar ik heb nergens die behoefte gehad. Ik zag een zeer vernieuwende film die allerlei formules en special effects introduceerde die gemeengoed zouden worden in vele volgende jaren. En het smaakte naar meer Ray Harryhausen!

Indecent Desires ****1/2

Regie: Doris Wishman (1967)

Als ik gedwongen zou worden om het oeuvre van een bepaalde exploitation filmmaker naar een onbewoond eiland te moeten nemen, dan zou dat zonder twijfel het oeuvre van Doris Wishman worden. Doris wordt vaak de ‘Jean-Luc Godard van de sexploitation’ genoemd, evenals de ‘Grand Dame of the Grindhouse’ en dat is allemaal volledig logisch, want Wishman is een fantastische, direct herkenbare auteur die op hoogst experimentele wijze de meest geweldige sexploitationfilms wist te vervaardigen. Zo ook deze geweldige film, ‘Indecent Desires’. Het eerste shot is al ontzettend typisch, want Wishman was een koningin van de krankzinnige cinematografie: de camera staat nooit waar je hem verwacht en de camerabewegingen die Wishman constant brengt zijn heerlijk vreemd. Ze heeft ook de geweldige voorkeur voor het filmen van benen. Maar niet alleen benen zijn een frequente aanwezigheid, ook allerlei objecten, welke door Doris vrijwel tot leven worden gewekt. Een grote reden voor het filmen van verder totaal oninteressante objecten is het feit dat ze haar dialogen (voor zover de film die bevat; de hoofdpersoon spreekt de hele film geen woord) op volstrekt eigenzinnige wijze filmt. Bij Doris is maar zelden sprake van shot/countershot dialogen (hoewel soms juist op exact de omgekeerde wijze als gebruikelijk), maar ze filmt juist een asbak of een deur op het moment dat iemand begint te praten. De reden hiervoor was dat filmen met live-sound in deze tijd te duur was voor Wishman, evenals het kostbare proces van studio lipsynchronisatie. Dus filmde Wishman zo goed als alles behalve de lippen van de acteurs, zelfs op de momenten dat ze spreken (met enige uitzonderingen uiteraard). Een briljant voorbeeld van een economische beperking die Doris weet om te zetten tot een stijlmiddel, want ze gebruikt haar off-screen geluid als een volleerde Robert Bresson. Ook haar montage is direct herkenbaar en briljant, want deze is vaak volledig abstract. Ze cut vaak op de meest onverwachte momenten en monteert volstrekt abstracte shots door normale scènes heen, waardoor de spatiale verhoudingen vaak op zijn kop gezet worden, een essentieel onderdeel van de charme van haar cinema. Er is ook nog eens die immer aanwezige, volstrekt krankzinnige jazz soundtrack die het geheel de juiste sfeer meegeeft. En dan het verhaal: een man vindt een barbiepop en als hij deze pop streelt, voelt een of ander blonde typiste kilometers verderop zijn onzichtbare handen op haar lichaam. Een soort van voodooseks dus en er ontspint zich een bijzondere relatie ‘op afstand’. Het is een typisch Wishman verhaal en deze hele film is een typische Wishman film. Het is zelfs de beste Wishman film die ik ken, na het (vermoedelijk) onverslaanbare ‘Double Agent ‘73’. Doe jezelf allemaal een plezier en ga alstublieft nu eens een film van Doris Wishman kijken!

Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe **1/2

Regie: Andrew Adamson (2005)

Ach, vond hem niet eens heel slecht. Duurde veel te lang natuurlijk en is op veel fronten inferieur aan LotR, maar echt verveeld heb ik me ook niet. Zat wel een of ander 7-jarig Frans grietje voor me op een soort van extra kinderstoel waardoor ik constant om een hoofd heen moest kijken (ze bleef ook geen seconde stil zitten) en waardoor ik letterlijk fysiek geradbraakt was nadat ik eindelijk na ruim 2,5 uur de zaal mocht verlaten. Hoe het Franse spruitje een Engelstalige film met Spaanse subs kan volgen is mij ook nog een volslagen raadsel

Match Point ****1/2

Regie: Woody Allen (2005)

De laatste jaren zijn uiteraard niet de beste jaren geweest voor Woody Allen, maar het blijft Woody dus ik houd vol. En Match Point is eindelijk weer eens een sterke Allen film! Nee, het is geen Manhattan of Crimes and Misdemeanors, maar vele malen beter dan zijn laatste films (al kan ik niet claimen die allemaal gezien te hebben). De grootste verademing is denk ik het feit dat Woody zijn geliefde, hectische New York in deze film heeft ingeruild voor het statige Londen. Daardoor dus geen gevatte, neurotische dialogen en zelfs weinig typerende Allen observaties. Uiteraard wel aanwezig zijn liefdesperikelen en de eeuwige strijd tussen ratio en emotie. De twee leads (Scarlett Johansson en Jonathan Rhys-Meyers) zijn perfect gecast en dragen de film. Het openingsshot is bloedmooi, hoewel de film dan enigszins moeite heeft om op gang te komen. Maar naar mate de film vordert begint hij steeds meer gewicht te krijgen en de tweede helft is gewoon ijzersterk, waarin Allen het geheel de proporties geeft van een Griekse tragedie. Een zeer grote meevaller en ik zat aan het eind van de film echt even stuk. Hulde voor Woody!