Hets ****

Regie: Alf Sjöberg (1944)

Dit is de eerste film uit die eerste box van het nieuwe sublabel van Criterion, Eclipse (de beeldkwaliteit is overal merkbaar een tandje onder de reguliere Criteron standaard, maar nog steeds prima kijkbaar), een box die zich richt op de vroege films van Ingmar Bergman. Deze film is echter nog niet geregisseerd door Bergman (op de eindscène na), maar door diens mentor en inspiratiebron Alf Sjöberg en de reden dat deze in de box zit is dat ‘Hets’ Bergman’s eerste verfilmde scenario is. Hoewel het voor Bergman dus het begin was, was zijn scenario duidelijk in handen van iemand die wist van de hoed en de rand, want Sjöberg giet het geheel in een uiterst prettige visuele vorm. Het begin gaf me direct een heerlijk gevoel van ruimtelijkheid met groothoekopnames en een prettig bewegende camera, terwijl andere scènes juist weer claustrofobisch zijn als ware het een film noir. Het scenario is meteen typisch Bergman, wiens pessimistische kijk op de liefde reeds hier aanwezig is, terwijl ook de rebel die aanschopt tegen bestaande instituten, die Bergman natuurlijk ook was, al volop in actie is. Naast het liefdesverhaal is de film ook een bijtende aanklacht tegen een verstikkend schoolsysteem, ingegeven door Bergman’s eigen nare ervaringen op school en de parallellen tussen de sadistische en onderdrukkende schoolleraar en het Nazi-regime zijn gemakkelijk te trekken zeker gezien de tijd waarin de film gemaakt werd. ‘Hets’ is een behoorlijk sterk psychologisch drama met de nodige visuele flair dat mij erg beviel. Het kan aan mij liggen, maar ik vind het vaak zo opwindend om van een gevierd filmmaker van wie je de meeste van zijn erkende meesterwerken gezien hebt te zien op welke wijze de creatieve zaadjes gepland werden en het kijken van deze film vormt daar geen uitzondering op. Want als je gezien hebt hoe de bloem ontknopt dan wordt de uiteindelijk bloeiende bloem er enkel mooier op.