Mouchette ****1/2

Regie: Robert Bresson (1967)

In tegenstelling tot veel mensen had ik grote moeite om toegang te krijgen tot de wereld van Robert Bresson, de eerste drie films of zo die ik van hem zag deden mij zo goed als niets. Maar de aanhouder wint zeg ik altijd maar en ook in dit geval want met iedere Bresson film die ik zag begon mijn waardering te groeien en begon ik zijn genialiteit en uniciteit in te zien, zonder overigens dat hij ooit een van mijn echt favoriete regisseurs gaat worden denk ik. Uiteraard is hier weer de man aan het werk met de meest economische filmstijl aller tijden, want Bresson ontwikkelde in de loop der jaren een filmstijl waarbij hij al het overtollige vet wegsneed en met de pure essentie zijn verhaal vertelde. Furieus fulmineerde hij tegen zogenaamd verfilmd theater en hij zocht (en vond) een puur filmische en behoorlijk abstracte manier om verhalen te vertellen, een manier die enkel in film mogelijk was. Establishingshots zijn bij Bresson niet te vinden, hij vertelt zijn verhaal middels losse close-ups en ogenschijnlijk onsamenhangende beelden en het is aan de kijker om samenhang te vinden tussen deze beelden. Bresson toont altijd maar legt net zoveel belang in datgene wat hij niet toont; de offscreen space speelt vaak een nog belangrijkere rol dan de onscreen en geluid is bij hem essentieel om te begrijpen wat geïmpliceerd wordt in hetgeen we niet zien. Zoals Tony Rayns in zijn (zoals altijd) voortreffelijke audiocommentaar terecht opmerkt gaat het bij Bresson om het ritme van de beelden en zijn films kennen een prachtige innerlijke tegenstrijdigheid van minimalisme en gedetailleerdheid, want hoewel Bresson steeds constant rechtstreeks zonder omwegen de kern van de zaak aanpakt, is hij ontzettend gedetailleerd in zijn compactheid. Hij laat veel ruimte open voor eigen interpretatie en het adagio ‘minder is meer’ krijgt een nieuwe betekenis in zijn handen. ‘Mouchette’ is in ieder geval een van mijn meest bevredigende Bresson ervaringen, een van de meest plezierige ook wat niet zo vreemd is aangezien deze te boek staat als een van zijn meest toegankelijke films. Toch, net zoals vrijwel altijd kan ik het geen absoluut gigantisch meesterwerk noemen, daarvoor mis ik simpelweg een directe band met zijn films. Ik snap dat deze (bedrieglijke?) afstandelijkheid in de hand wordt gewerkt door Bresson’s visie, maar het zit bij mij steeds in de weg om echt een persoonlijke band met zijn films te ontwikkelen. Het is fascinerend, uitdagend, bijzonder en authentiek als altijd, zonder voor mij écht bevredigend te zijn, daarvoor mist er iets.

En omdat lijstjes altijd zo volledig onzinnig maar wel altijd leuk zijn, hier mijn voorlopige Bresson ranking:

1. L’Argent
2. Pickpocket
3. Mouchette
4. Journal d'un curé de campagne
5. Un condamné à mort s'est échappé ou Le vent souffle où il veut
6. Au Hasard Balthazar
7. Les Dames du Bois de Boulogne