Blind Husbands ****1/2

Regie: Erich von Stroheim (1919)

De meeste mensen tegenwoordig hebben nog nooit van Erich von Stroheim gehoord. En de mensen die zijn naam kennen, kennen hem ofwel als regisseur van het gruwelijk verknipte en zo goed als nooit geziene, 7 uur durende, ‘Greed’ of als butler uit Wilder’s ‘Sunset Boulevard’ en dan nog weten weinig mensen dat de casting in die film zo’n fantastische keuze was omdat von Stroheim zelf ook een slachtoffer was van de filmwereld –net zoals Gloria Swanson in die film– wat een prachtige extra dimensie aan die film geeft. Ook voor mij was ‘Blind Husbands’ de eerste kennismaking met zijn werk als regisseur en ik kan niet anders zeggen dan dat de film zijn reputatie als een van de meesterwerken van de Amerikaanse zwijgende film eer aan doet. Het was de debuutfilm van von Stroheim en daarom was het hoogst opmerkelijk dat hij zoveel geld en artistieke vrijheid kreeg van de studio, iets wat enkel iemand van de status D.W. Griffth kreeg destijds en het werd een van de meest enthousiast ontvangen debuutfilms ooit, waarmee ‘Blind Husbands’ zo’n beetje de ‘Citizen Kane’ van de zwijgende film wordt (de parallel met de even eigenzinnige Orson Welles dringt zich verder op, omdat hij net als von Stroheim slachtoffer zou worden van de bemoeienissen van de studio). Visueel gezien kent von Stroheim direct een prettige beeldtaal, maar het is vooral de behandeling van de simpele plot dat respect afdwingt: als een vrouw reeds vervreemd is van haar echtgenoot en dan verleid wordt door een andere vent (gespeeld door von Stroheim zelf die zijn karakteristieke Pruisische slechterik speelt), bij wie ligt dan de schuld? Bij de vrouw, bij de verleider of bij de echtgenoot? Het is een complex vraagstuk dat door von Stroheim op eerlijke wijze wordt vertaald naar het scherm en de morele ambiguïteit is ronduit indrukwekkend –zeker als je bedenkt dat het zo tot halverwege de jaren ’60 zou duren eer iets dergelijks weer enigszins gemeengoed zou worden in de Amerikaanse film– hoewel ik vond dat het einde hier ietwat afbreuk aan deed en de film eindigt dan helaas ook in burgerlijk conformisme. Ondanks dit kleine kritiekpuntje is dit een wonderschone film en een aanrader wat mij betreft.