Hamnstad ****

Regie: Ingmar Bergman (1948)

En verhip, een soort van Neorealisme van Ingmar Bergman! Het milieu van havenarbeiders met hun armoede en dagelijkse problemen is een rechtstreekse reflectie van de beroemde Italiaanse films die juist op hun hoogtepunt waren, een invloed die Bergman later heeft toegegeven. Toch is dit geen slaafse imitatie, verre van, het is een typische Bergman film. Want hoewel de situatie en het begin van de film Neorealistisch zijn, glijdt de film gaandeweg steeds meer richting donker psychologisch Bergman terrein. Enkele scènes zijn ontzettend goed gedaan waarin Bergman de juiste emotie bijzonder goed weet te treffen, wat was die man toch een meesterlijk observator van menselijke emoties en relaties. Het karakter van de dominante moeder en de dochter die zich er tegen verzet is natuurlijk heel typisch Bergman, die gedurende zijn hele carrière zou blijven worstelen met het idee van autoriteit, dankzij zijn streng religieuze vader en deze film is daarvan een vroeg voorbeeld. Ook was de film destijds bijzonder controversieel dankzij zijn openlijke erotiek en zelfs wat naakt. Naar hedendaagse maatstaven stelt het allemaal niets meer voor, maar de film werd bijvoorbeeld in Amerika pas in 1963 uitgebracht en een vrije houding jegens seksualiteit zou ook steeds terugkeren in de films van Bergman, denk enkel bijvoorbeeld aan ‘The Virgin Spring’ en ‘Persona’, twee films die voor hun tijd ook bijna schandalig openlijk waren – het is niet voor niets dat Wes Craven een exploitation remake gedraaid heeft van ‘The Virgin Spring’. De film is ook de eerste (van vele) samenwerking tussen Bergman en cameraman Gunnar Fischer, die de bekende Bergman klassiekers uit de jaren ’50 zou schieten voordat Sven Nykvist de fakkel zou overnemen. De mannelijke protagonist is helaas wat vlak, maar de vrouwelijke hoofdrol is een van Bergman’s mooiste personages – hij was met vrouwen altijd al beter dan met mannen. Hoewel de zelfverzekerdheid en souplesse van zijn latere werk hier nog mist, had ik meermalen dat extatische Bergman gevoel: een gevoel dat ik naar het leven zelf zat te kijken en het idee dat ik echt wat kon leren van de menselijke emoties zoals ze op het doek worden verbeeld. Een sterke vroege Bergman.