Shoah *****

Regie: Claude Lanzmann (1985)

Nou, dit was het dan, ik heb hem gezien: ‘Shoah’, de meer dan 9 uur durende documentaire over de Holocaust. Woorden schieten te kort om deze film te beschrijven. Vergeet echt iedere andere film of documentaire die over het onderwerp gemaakt is, ja zelfs ‘Nuit et Brouillard’. Maar liefst twaalf jaar was Claude Lanzmann bezig om deze film gemaakt te krijgen; de hele wereld heeft hij afgereisd om overlevenden, ooggetuigen en zelfs kampbeulen te vinden en hun verhaal te laten doen. Deze film gebruikt namelijk geen archiefmateriaal of zet de gruwelen niet opnieuw in scène. Enkel de testimonia van de geïnterviewden vullen deze film, gecombineerd met beelden van de landschappen zoals ze er nu (nu als in: toen de film opgenomen werd uiteraard) uitzien. Dit klinkt misschien saai, maar dat is het absoluut niet. Het is beklemmend, onbevattelijk, onwerkelijk, beangstigend gedetailleerd en vaak intens ondraaglijk.

Het is ook een film die nooit meer gemaakt kan worden, simpelweg omdat we alweer meer dan 20 jaar verder zijn en er steeds minder mensen die het hebben meegemaakt nog in leven zijn. Met iedere dag die er verstrijkt wordt er een spoor uitgewist door de tijd en juist daarom is het zo belangrijk dat deze film tot stand gekomen is toen het nog mogelijk was. Maar ach, ik heb reeds veel te veel gezegd over deze film, ik kan nu beter zwijgen. De film zelf vertelt het verhaal dat verteld moet worden.

‘Shoah’ is gewoonweg een van de meest belangrijke filmdocumenten ooit vervaardigd, een film die echt iedereen gezien MOET hebben. Als is er maar één DVD die je nog koopt die jaar, laat het dan de release van Shoah zijn, want MoC is er weer in geslaagd om de definitieve versie van een ongeëvenaarde filmervaring te presenteren.