Tomato Kecchappu Kôtei ****

Regie: Shuji Terayama (1971)

Ik kwam deze film eerst op het spoor dankzij het album van de experimentele band Stereolab dat de Engelse titel ‘Emperor Tomato Ketchup’ draagt en daarna kwam ik de film weer tegen vanwege de controverse dat kinderen in deze film seks hebben met volwassenen. Voldoende reden dus om deze film eens te bekijken dacht ik en ik zal het niet licht vergeten. De film kent twee versies, de oorspronkelijke getinte versie van 75 minuten, die door niemand gezien is, en een latere zwart-witte versie van 28 minuten, die door iets meer mensen maar nog steeds vrijwel niemand gezien is; ik zag deze volledige 75 minuten versie. In deze film schetst experimenteel provocateur Shuji Terayama een soort van post-apocalyptische wereld waarin kinderen de baas zijn over volwassenen. Dit klinkt nog als een soort sprookje, maar dat is het zeker niet, want zoals eerder gezegd verkrachten kinderen volwassen mensen, hebben kinderen seks met elkaar, worden volwassen mensen door kinderen gemarteld enzovoorts. De film is gefilmd met veel overbelichting en schudderige handcamera - echt type underground film dus en het geheel wordt begeleid door een bijzondere experimentele geluidsband. Een logische keuze allemaal omdat de dystopische wereldvisie die Teyarama ons hier voorschotelt op deze manier extra kracht wordt bijgezet.

Natuurlijk is dit niet direct een reclamespotje voor de ChristenUnie, maar dat was ook niet de bedoeling: het is Terayama’s aanklacht tegen de Holocaust van WOII, de atoombommen op Japan en feitelijk alle menselijke tragedies in de geschiedenis. Er zijn heel veel mensen die bang zijn voor nuancering en die slechte mensen ook enkel als slechte mensen willen zien. Dat soort mensen worden boos als je zegt dat Hitler bijvoorbeeld (ik zeg maar wat) een groot dierenliefhebber was; dit mag je niet zeggen want Hitler is het Grote Kwaad en ieder positief woord over het Grote Kwaad is fout, want we moeten de wereld zwart-wit zien: goed moet per definitie gescheiden blijven van kwaad. Dit soort mensen zijn ook per definitie tegen ieder vorm van seks waarin kinderen gebruikt worden en zijn dus ook per definitie gekant tegen een film als deze. Uiteraard ben ook ik tegen kinderporno en vind ik dat het zo hard mogelijk aangepakt moet worden, maar daarmee is niet gezegd dat mijn vermogens tot differentiatie of nuancering opgegeven worden als ik naar een film als deze kijk waarin kinderen seks hebben. Het is namelijk absoluut niet pornografisch zoals wel eens beweerd wordt over deze film, het is enkel suggestie. Ja, deze film zit tegen de morele grens aan of gaat daar zelfs volledig overheen, dat is ook deels de bedoeling van deze film. Een veel gehoord standpunt is dat ‘alle kunst schokkend moet zijn, ons wakker moet schudden, ons de ogen moet openen’. Nou, deze verontrustende en beklemmende film doet dat zeker. En hoe je ook tegen de film aankijkt, vergeten zul je hem niet gemakkelijk en daarmee heeft de film feitelijk al zijn doel bereikt. Ik vond het een bizar intrigerende film in ieder geval en ben nu zeer benieuwd geworden naar het overige werk van Shuji Terayama.