Koshikei ****1/2

Regie: Nagisa Oshima (1968)

De doodstraf, het is een heikel discussiepunt. Persoonlijk heb ik nooit kunnen begrijpen hoe mensen met ook maar een klein beetje verstand voor de doodstraf kunnen zijn, want de onherroepelijkheid van het fenomeen weegt in mijn ogen altijd zwaarder dan welk ander argument dan ook. In de filmwereld zijn er uiteraard mooie films gemaakt rondom dit onderwerp, bijvoorbeeld Kieslowski’s ‘A Short Film About Killing’ of de moderne klassieker ‘Dead Man Walking’. De sublieme Japanse New Wave regisseur Nagisa Oshima maakte echter de meest originele film over dit onderwerp die ik ken, want hij maakte van het controversiële onderwerp een van de meest inktzwarte komedies uit de filmgeschiedenis, ‘Death by Hanging’ een film zo absurd en bespottelijk als Kubrick’s ‘Dr Strangelove’. Na een mededeling dat 71% van alle mensen in Japan tegen de afschaffing van de doodstraf is en de confronterende vraag ‘hebben jullie dan ooit wel eens een executie van dichtbij meegemaakt?’ volgt een soort van ridiculiserend documentaireachtig portret van een executiegebouw waarbij een voice-over in fijn detail uitlegt hoe alles daar in zijn werk gaat. Vervolgens wordt de man R opgehangen. Maar… het lichaam van R weigert executie! Wat nu te doen? Want de man is niet dood en het bijkomende probleem is dat je een bewusteloze persoon niet mag ophangen omdat hij dan zijn straf niet kan beseffen. Als hij dan na verwoede pogingen eindelijk weer tot bewustzijn komt, weigert R echter te onderkennen dat hij R is en mogen de officials hem weer niet ophangen, want de R die ze nu in handen hebben is niet de R die veroordeeld is voor de misdaad. Je kunt het al raden, dit gaat maar zo door tot in het volledig absurde en Oshima slaagt er in om een film van twee uur te maken rondom deze hele farce. Het geheel voelt aan als een heidens huwelijk tussen Luis Buñuel en Monty Python waarbij ik constant met een grote glimlach voor de buis zat en meermalen echt schaterlachend over de bank rolde. En dat bij een film over de doodstraf.

Ik besef na mijn derde Nagisa Oshima film hoezeer het nu tijd wordt dat Criterion of Masters of Cinema een box met zijn films op de markt brengt in plaats van de duizendste Kurosawa. Want Oshima is een crimineel genegeerd filmmaker wiens films behoren tot de meest originele uit de Japanse cinema.