The Entity (Sidney J. Furie, 1981) ****1/2

Ooit zag ‘The Entity’ enkel omdat Peter Tscherkassky deze film geplunderd had voor zijn avant-garde meesterwerk ‘Outer Space’ en toen vond ik het maar een potsierlijk prul. Het is jammer dat deze nieuwe blu-ray helemaal geen extra’s kent (niet eens een menu), omdat er op de DVD (die al jaren OOP is) een documentaire zit over de ‘ware gebeurtenissen’ waar de film op gebaseerd is en de relatie tussen die twee en zoals wel vaker zijn de ‘feiten’ bijna net zo fascinerend als de fictiefilm. Het blijkt ook uit de documentaire dat enkele van de meer idiote aspecten van de film (zoals de beroemde rondvliegende elektriciteit) vrij trouw zijn aan de feiten, zodat het vrij moeilijk is om te onderscheiden wat nu ‘echt’ was en wat aangedikt is in het kader van dramatische spanning. Martin Scorsese heeft de film ooit bij de tien meest angstaanjagende horrorfilms geschaard en zoals vaker heeft Marty natuurlijk een punt: het is ontzettend gemakkelijk om het hele paranormale gebeuren volledig af te doen als nonsens, maar zelfs de grootste scepticus kan niet ontkennen dat je er nooit 100% zeker van kunt zijn dat het ook echt allemaal nonsens is en precies die mogelijkheid (hoe klein ook), maakt een film als ‘The Entity’ angstaanjagend. Hoe het ook zij, als licht potsierlijke horrorfilm werkt het allemaal uitstekend, niet in de laatste plaats dankzij de intense industrial soundtrack, de uitstekende regie van Furie en het feit dat de makers met zulke volle overtuiging dergelijk van zichzelf discutabel materiaal invliegen. En ook als menselijk drama werkt het dankzij een imposante performance van Barbara Herschey.

Maar de film werkt nog op een ander vlak: de horror schuilt hem namelijk niet alleen in rondvliegende objecten en verkrachtende onzichtbare entiteiten, maar hoofdzakelijk in de enorme kloof die er nog steeds schuilt tussen rationele wetenschap en instinctieve parapsychologie. Wat de film zo duidelijk maakt is dat geen van beide benaderingen toerijkend zijn en dat we alle mysteries van deze wereld niet kunnen gaan begrijpen zolang deze kloof niet gedicht wordt. In de film worden beiden hard aangepakt: de wetenschap wordt vooral dankzij de heerlijk irritante rol van Ron Silver geportretteerd als arrogant en blind, zo volledig overtuigd van eigen gelijk dat de open geest waar iedere vorm van wetenschap technisch op gebaseerd moet zijn volledig verdwenen is. De spokenjagers aan de andere kant zijn niet veel beter, omdat ze nergens geïnteresseerd lijken te zijn in Carla, maar enkel in het bewijzen van hun gelijk; er is iets nogal pervers in de kinderlijke blijdschap die ze hebben in het nabouwen van Carla’s huis en de volstrekt achteloze wijze waarop ze de arme vrouw middenin een levensgevaarlijk experiment gooien. Want hoewel de hele Sneiderman figuur volledig blind is, is hij uiteindelijk wel de enige die echt iets geeft om Carla en is hij uiteindelijk ook degene die haar redt van de onwetenschappelijke waanzin van de spokenjagers. Wat de film hiermee (en met het constante gevecht tussen twee kampen, wat bijna net zo veel screentijd krijgt als de aanvallen van de entiteit) duidelijk impliceert is de ontoereikendheid van beide benaderingen en de brug die zo duidelijk geslagen moet worden om gebruik te kunnen maken van elkaars sterke punten en elkaars zwakke punten op te vangen. Hiermee wordt de entiteit dus feitelijk een metafoor voor wat diep van binnen de grootste horror van de film is: het gebrek aan menselijke communicatie. Want doordat de entiteit gevangen zit tussen twee werelden, is hulp vanuit een van de werelden ontoereikend en is er rechtstreekse communicatie tussen de werelden van intellect en instinct nodig om dit probleem op te lossen. Het is ook niet zozeer het feit dat de entiteit nog aanwezig is op het einde van de film die zo beangstigend is, maar juist het feit dat de mensen op deze wereld volledig in hun eigen wereld leven en niet in staat zijn om barrières te doorbreken om in werkelijk contact met elkaar te komen. Wat dat betreft scheelt ‘The Entity’ dus niet eens zoveel van een gemiddelde John Cassavetes film.

Bij Anchor Bay is het altijd maar afwachten wat voor blu-ray je krijgt en juist daarom is dit zo’n aangename verrassing: een heerlijk natuurlijk transfer waarbij de filmkorrel volledig intact is en er niets digitaal aangescherpt is. Dit ziet er precies uit zoals je verwacht van een film uit de jaren ’80 met juist ontzettend veel detail – wat men op blu-ray.com ook mag beweren. Dus behoud je DVD voor de extra’s en koop dit kleinood voor de beeldkwaliteit.