Showgirls *****

Regie: Paul Verhoeven (1995)

Er wordt vaak gezegd dat alle grote kunst de maatschappij een spiegel voorhoudt of een weerspiegeling is van de samenleving waar het uit voort komt. Als dat het geval is, dan is ‘Showgirls’ een onmiskenbaar meesterwerk, want er zijn weinig Amerikaanse films die de zenuw van de Amerikaanse samenleving zo goed weten bloot te leggen. Ik heb Paul Verhoeven al vaker de Douglas Sirk van de jaren ’90 genoemd, omdat beiden films maken die redelijk anders zijn dan ze in eerste instantie lijken te zijn. Waar Verhoeven zijn subversiviteit in voorgaande films nog enigszins subtiel deed en enigszins probeerde te verhullen, daar doet hij daar in ‘Showgirls’ geen enkele moeite meer voor. Het is ook niet verwonderlijk dat juist een buitenlandse regisseur zo’n film zou maken, want Hollywood kent een lange traditie van (Europese) buitenlanders die de meest gewaagde films maken in Amerika, omdat Europeanen vaak gewoon iets meer lef lijken te hebben dan Amerikanen en omdat ze als outsider beter de samenleving kunnen ontleden. Wat mij betreft moet Verhoeven dan ook geplaatst worden in de traditie van mensen als Sirk, Wilder, Lubitsch en Preminger, mensen die allen scherpe randjes aan hun beste films gaven, randjes die de films van de Amerikanen meestal misten. Volgens mij is Verhoeven de enige regisseur die zijn Razzie voor slechtste regie persoonlijk durfde op te halen bij de uitreiking, maar dat is niet heel vreemd denk ik, omdat Verhoeven gewoon dondersgoed wist dat hij een film gemaakt had die per definitie neergesabeld zou worden in de Amerikaanse pers. De spiegel die hij hen voorhoudt laat iets zien wat ze liever niet zien, niemand wordt graag gewezen op zijn tekortkomingen of slechte kanten. Het hoofdpersonage van Nomi kan gemakkelijk gelezen worden als een metafoor voor de Amerikaanse samenleving: oppervlakkig, dom, materialistisch en volstrekt blind voor waar ze mee bezig is. Nu is dit op zich niet iets wat nieuw is in Verhoevens films, maar de manier waarop hij dat in ‘Showgirls’ verpakt heeft schopt tegen heel veel benen. Het is niets anders dan een samenraapsel van volstrekt abjecte personages, de meest bespottelijke situaties en de meest afgrijslijk beledigende en vernederende dialoog. Verhoeven gaat letterlijk all the way en ik kan niet anders doen dan daar ontzettend veel van houden. En de film blijft gewoon hilarisch om te zien, alleen al daarom is het een meesterwerk.