Ten ****1/2

Regie: Abbas Kiarostami (2002)

‘Ten’ van de Iranese meesterregisseur Abbas Kiarostami is zonder meer een van de meest bijzondere werken die ik in tijden gezien heb. Het principe is ontzettend simpel: je monteert een digitale camera op een dashboard van een auto en filmt simpelweg de gesprekken die de vrouwelijke bestuurder met haar passagiers (haar kind, zus, een hoertje etc.) voert. Het principe is wellicht simpel, maar het resultaat toch zeker niet. Feitelijk is deze film een ontzettend radicale uitwerking van zijn meesterwerk ‘Taste of Cherry’ waar een groot deel van die film ook gesprekken tussen een man in een auto en zijn passagiers besloeg, waarbij beide gesprekspartners nooit in hetzelfde shot te zien zijn. Er is hier dus geen enkele vorm van camerabeweging, de enige locatie is de auto die door de stad heen rijdt en de dialogen bestaan uit de normale gesprekken van alledag. En toch is de film ronduit indrukwekkend. Kiarostami zei ooit eens mooi dat film voor 100 jaar lang toebehoord heeft aan de filmmaker en dat het nu eens tijd werd dat het publiek erbij betrokken werd en dat is dus exact wat hij hier doet. Zijn eigen inbreng is tot een absoluut minimum gebracht, gelijke de experimenten van Andy Warhol. Waar de films van Warhol echter vaak niet boven de status van experiment uitstijgen, weet Kiarostami (of de acteurs in zijn film) een boeiend en levendig portret te schetsen van de moderne vrouw in Teheran. Uiteindelijk heb ik de film gekeken in de traditionele filmkijkwijze: je gaat zitten en concentreert je op datgene wat er op het scherm komt en je onderwerpt je aan de ervaring. Toch kon ik me niet aan het gevoel onttrekken dat Kiarostami het helemaal niet erg gevonden had als ik tijdens de film andere dingen was gaan doen en slechts zo af en toe met een half oog naar de film gekeken had.

‘Ten’ is dankzij zijn ontzettend radicale aard wellicht niet geschikt voor iedereen, maar ik vind het een ronduit intrigerende stap richting een nieuwe vorm van cinema, een vorm die men nog slechts aan het ontginnen is. En ik kan Kiarostami’s claim na het maken van deze film (‘ik stap definitief over naar digitaal video en ga nooit meer een film op film schieten’) nu zelfs nog begrijpen ook, want de intimiteit die hij hier mee weet te bereiken is bijzonder hoog. Een aanrader voor diegene die durft.